جنگ مستمر روسیه علیه اوکراین و جنگ بین اسرائیل و حماس هر دو شاهد توسعه و به‌کارگیری فناوری‌های جدید برای اهداف تهاجمی و دفاعی بوده‌اند.

از بسیاری جهات، جنگ در اوکراین به اولین جنگ هواپیماهای بدون سرنشین تمام عیار و نخستین جنگ هوش مصنوعی در جهان تبدیل شده است. فناوری نقش اصلی را در این نمایش ویژه ایفا می‌کند. حتی شهروندان اوکراینی با ثبت موقعیت خودروهای روسی از این فناوری‌ها برای کمک به نیروهای مسلح خود استفاده می‌کنند. اما در اسرائيل، نظم متفاوتی از فناوری اکنون در حال توسعه است؛ سامانه‌های دفاع موشکی لیزری.

ممکن است شبیه داستان های علمی تخیلی به نظر برسد، اما در زمانی که کشورهای سراسر جهان در تلاشند تا سیستم‌های دفاعی خود را برای اهداف نظامی توسعه دهند، انتظار می‌رود این سیستم جدید به اولین نمونه عملیاتی در کلاس خود تبدیل شود. با پیشرفت فناوری‌های لیزر، درک نحوه عملکرد این سیستم‌ها و استفاده از آنها ارزشمند است.سیستم دفاع موشکی لیزری چیست؟

سیستم دفاعی جدید به طور رسمی به عنوان «سپر نور» نامیده، اما اغلب به عنوان «پرتو آهن» شناخته می‌شود. این یک سیستم تسلیحات لیزری با انرژی بالا (HELWS) ۱۰۰ کیلوواتی است که برای اولین بار توسط «رافائل» که یک شرکت فناوری دفاعی اسرائیلی است در سال ۲۰۱۴ رونمایی شد و ممکن است سال آینده به صورت عملیاتی مستقر شود.

بر اساس اطلاعات وب‌سایت این شرکت، پرتو آهن برای درگیری سریع و مؤثر و خنثی کردن «رشته وسیعی از تهدیدات از برد صدها متر تا چند کیلومتر» طراحی شده است. این در اصل یک لیزر دفاع موشکی است، با یک دامنه عملا نامحدود. اگرچه یک دامنه بی نهایت غیرممکن است، زیرا قطعات و منابع انرژی در نهایت تمام می شود، پرتو آهنی در مقایسه با سیستم‌های سنتی که برای رهگیری حملات ورودی به موشک‌ها متکی هستند، دارای یک دامنه بسیار عمیق است.

Iron Beam یا پرتو آهن برای کار به عنوان بخشی از سیستم دفاع موشکی چند سطحی گنبد آهنین اسرائیل طراحی شده است.آمریکا به‌دنبال توسعه سلاح‌‌های لیزری برای مقابله با موشک‌‌های فراصوت روسیه و چین استاسرائیل سامانه جدید دفاع موشکی لیزری خود را «با موفقیت» آزمایش کرد

سامانه جدید اسرائیل نمونه‌ای از سیستم انرژی هدایت شونده است، نوعی سلاح که از پرتوهای هدایت شده تابش الکترومغناطیسی برای دستیابی به برخی اهداف نظامی (در این مورد، شلیک موشک از آسمان) استفاده می‌کند. به طور کلی، این را می‌توان از راه‌‌های مختلفی از جمله استفاده از پرتوهای ذرات، امواج مایکروویو پرقدرت یا لیزرهای پرانرژی (HEL) به دست آورد. دو مورد آخر بیشتر به دلیل استفاده استراتژیک بالقوه مورد نظر هستند، در حالی که به نظر می‌رسد سیستم‌های اچ‌ای‌ال رایج‌ترین نوع دریافت برنامه‌های نظامی باشد.

سیستم‌های اچ‌ای‌ال مبتنی بر لیزرهای حالت جامد هستند که از کریستال‌ها برای تبدیل انرژی الکتریکی به فوتون استفاده می‌کنند. این لیزرهای حالت جامد پرقدرت فوتون‌هایی تولید می‌کنند که در قسمت مادون قرمز طیف الکترومغناطیسی قرار دارند، بنابراین برای چشم انسان نامرئی هستند.چگونه از آنها در جنگ استفاده می شود؟

این بستگی به قدرت طول موج فوتون لیزر، قدرت پرتو و سطحی دارد که ضربه می‌زند. به عنوان مثال، لیزرهای کم‌مصرف مانند لیزرهایی که به عنوان نشانگر یا نمایشگر نور در رویدادهای عمومی استفاده می‌شوند، فوتون‌هایی ایجاد می‌کنند که بخشی از طیف مرئی و در نتیجه بسیار ضعیف هستند، بنابراین تمایل دارند بدون ایجاد آسیب از سطوح بالا حرکت کنند.

از سوی دیگر، لیزرهای پرقدرت برای بریدن گوشت در روش‌های پزشکی استفاده می‌شوند یا می‌توانند مواد را در محیط‌های صنعتی بسوزانند، ذوب کنند یا تبخیر کنند. در زمینه نظامی، مانند پرتو آهن، این سیستم به طور بالقوه می‌تواند موشک‌ها یا پهپادهای دریافتی را کور و قطع کنند یا بسوزاند به گونه‌ای که مسیر حرکت آنها را مختل کند.نیروی دریایی آمریکا یک سلاح لیزری را در خاورمیانه آزمایش کرداسرائیل با پدافند لیزری پهپادهای مهاجم را سرنگون می‌کند

در حالی که سیستم‌های اچ‌ای‌ال ممکن است در آینده به ویژگی مشترک سیستم‌های نظامی تبدیل شوند، اما محدودیت‌های خود را دارند. به طور خاص، آنها نیاز به یک منبع انرژی قابل توجهی برای فعال نگه داشتن دارند. برای وارد کردن آسیب به اهداف ورودی که در فاصله هستند نیاز به ده‌ها یا حتی صد کیلووات نیرو است. در اکثر طرح‌های سیستم موجود، منبع این نیرو با وسیله نقلیه‌ای که سلاح‌ها را حمل می‌کند مستقر می‌شود، به این معنی که لیزر را فقط می‌توان برای مدت کوتاهی قبل از نیاز به شارژ مجدد شلیک کرد.

لیزرها به شرایط آب و هوایی نیز بسیار حساس هستند. باران، مه و دود همگی می توانند قدرت پرتو را محدود کنند زیرا می توانند باعث پراکندگی آن شوند.یکی از بسیاران

در سرتاسر جهان، ارتش‌ها به دنبال توسعه سیستم‌های لیزری برای اهداف خود هستند. اگرچه سلاح‌های انرژی هدایت‌شده مدت‌هاست مورد استفاده قرار گرفته‌اند اما تلاش‌های بسیارزیادی هم برای این توسعه این فناوری با بن‌بست رو به رو شده است. با این حال، پیشرفت‌های فناوری لیزر در دهه گذشته باعث جذابیت بیشتر این سیستم‌ها شده است.

ایالات متحده در حال حاضر ۳۱ برنامه لیزری در حال اجرا دارد و برای ساختن سیستم‌های قابل اعتمادی که می‌توانند در این زمینه عمل کنند، تلاش کرده است.

به عنوان مثال، در فوریه امسال، ارتش ایالات متحده چهار سیستم اچ‌ای‌ال مبتنی بر کامیون را برای آزمایش میدان جنگ در خاورمیانه مستقر کرد. آنها از لیزرهای ۵۰ کیلوواتی استفاده می‌کنند که بر روی خودروهای زرهی جنگی استایکر نصب می‌شوند.

نیروی دریایی ایالات متحده همچنین سیستم‌های اچ‌ای‌ال مبتنی بر کشتی را توسعه داده که پهپادها، گلوله‌های خمپاره و موشک‌ها و همچنین هلیکوپترها را هدف قرار می‌دهد. یک کشتی نیروی دریایی آمریکا به نام یواس‌اس پربل (دی‌دی‌جی-۴۶) در سال ۲۰۲۲ به لیزر پرانرژی مجهز به سیستم نظارت و خیره کننده نوری یکپارچه یا هلیوس مجهز شد.

نیروی هوایی ایالات متحده نیز علاقه مند است که این فناوری در هواپیماهای خود برای اهداف دفاعی و تهاجمی مستقر کند. همان زمان، روسیه در حال توسعه یک سیستم اچ‌ای‌ال مبتنی بر زمین است که ممکن است برای هدف قرار دادن و کور کردن ماهواره‌های دشمن طراحی شود.

به این ترتیب، اگر اسرائیل بتواند «پرتو آهن» را سال آینده با موفقیت مستقر کند، احتمالا به زودی سیستم‌های عملیاتی دیگری نیز در جاهای دیگر، به ویژه با افزایش استفاده از پهپادها در درگیری‌ها، به آن ملحق خواهند شد. پس از استقرار، این سیستم داده‌های واقعی در مورد تجربیات میدانی خود را ارائه خواهد داد که برای توسعه‌های آینده مفید خواهد بود.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

از یک سو، چنین سیستم‌هایی ممکن است ابزارهای ارزشمندی برای دفاع از جمعیت غیرنظامی در برابر حملات احتمالی پهپادی باشند، اما از سوی دیگر، مانند همه سلاح‌های جدید، آن‌ها نیز ماهیت در حال تحول جنگ را برجسته می‌کنند.